Nieustannie piszemy i mówimy o umiejętnościach, ich zdobywaniu i potwierdzaniu, ale co tak naprawdę znaczy i co kryje się pod tym pojęciem? Dzisiaj postaramy się przedstawić garść informacji.
Umiejętności a kwalifikacje
W Zintegrowanej Strategii Umiejętności 2030 (ZSU 2030) termin umiejętności oznacza zdolność do prawidłowego i sprawnego wykonywania określonego rodzaju czynności, zadania lub funkcji. Przez prawidłowe wykonywanie rozumie się wykorzystywanie w działaniu odpowiedniej wiedzy teoretycznej i praktycznej oraz stosowanie się do norm społecznych, w szczególności odnoszących się do danego rodzaju działalności.
Powyższa definicja umiejętności jest zbieżna z zaleceniami Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiej Ramy Kwalifikacji (ERK) – umiejętności oznaczają zdolność do stosowania wiedzy i korzystania z know-how w celu wykonywania zadań i rozwiązywania problemów. W kontekście Europejskiej Ramy Kwalifikacji umiejętności określa się jako poznawcze (obejmujące myślenie logiczne, intuicyjne i kreatywne) lub praktyczne (obejmujące sprawność manualną i korzystanie z metod, materiałów, narzędzi i instrumentów).
Kwalifikacja to określony zestaw efektów uczenia się w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych nabytych w edukacji formalnej, edukacji pozaformalnej lub poprzez uczenie się nieformalne, zgodnych z ustalonymi dla danej kwalifikacji wymaganiami, których osiągnięcie zostało sprawdzone w walidacji oraz formalnie potwierdzone przez uprawniony podmiot certyfikujący.
Zgodnie z ustawą o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (ZSK) wymagane dla kwalifikacji efekty uczenia się przyporządkowuje się do trzech wyodrębnionych w Polskiej Ramie Kwalifikacji (PRK) zakresów: wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych. Jednakże uzyskanych w procesie uczenia się efektów – nowej wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych, nie można traktować rozłącznie.
W rzeczywistości efekty uczenia się określane jako wiedza, zawsze obejmują pewien komponent umiejętności. Umiejętności zawsze zawierają pewne elementy wiedzy, a składnikiem kompetencji społecznych zawsze są jakieś umiejętności i pewna wiedza. Dlatego niezbędną podbudową umiejętności, są powiązane z nimi elementy wiedzy oraz świadomość powinności i odpowiedzialności związanych z tymi umiejętnościami. Wprowadzenie kategorii efektów uczenia się jako kluczowej kategorii służącej zarządzaniu treściami kształcenia w systemie edukacji formalnej oraz określaniu wymagań dla wszystkich rodzajów kwalifikacji umożliwia rzeczywistą integrację i przenikanie się edukacji formalnej, pozaformalnej i nieformalnego uczenia się różnymi sposobami (w toku wykonywania zadań zawodowych, poprzez samokształcenie, realizację różnorodnych aktywności w życiu społecznym, osobistym czy rodzinnym).
