Zasoby odpowiednich umiejętności odgrywają dziś szczególną rolę w rozwoju społecznym i gospodarczym. Zachodzące przemiany społeczne i cywilizacyjne wymuszają ciągłe aktualizowanie wiedzy i zdobywanie nowych umiejętności oraz wskazują na umiejętności warunkujące powodzenie w życiu społecznym i na rynku pracy.
Myśląc o umiejętnościach, zwykle pierwszym naszym skojarzeniem są umiejętności zawodowe – związane stricte z wykonywaną przez nas pracą. Jednakże, w myśl Zintegrowanej Strategii Umiejętności 2030 wyróżniamy jeszcze kompetencje kluczowe – podstawowe i przekrojowe.
Czym są kompetencje kluczowe?
Kompetencje kluczowe stanowią dynamiczną kombinację wiedzy, umiejętności i postaw, które osoba ucząca się musi rozwijać przez całe życie. Są one niezbędne do samorealizacji i rozwoju osobistego, zatrudnienia, włączenia społecznego czy satysfakcjonującego życia.
W ramach zaktualizowanych 22 maja 2018 roku przez Komisję Europejską kompetencji kluczowych możemy wyróżnić zarówno umiejętności podstawowe, jak i przekrojowe. Do umiejętności podstawowych należy tworzenie i prawidłowe rozumienie informacji pisemnej, rozwijanie i wykorzystywanie myślenia matematycznego, posługiwanie się językiem obcym oraz umiejętności w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii. Z kolei do umiejętności o charakterze ogólnym – przekrojowym zaliczyć możemy umiejętności informatyczne, obywatelskie i związane z przedsiębiorczością.
Co mamy na myśli mówiąc o umiejętnościach przekrojowych?
Umiejętności przekrojowe to takie, które mają zastosowanie w wielu kontekstach i sprawiają, że ludzie lepiej funkcjonują, zarówno w życiu zawodowym, jak i osobistym. Umiejętności przekrojowe stanowią podstawę do rozwijania pozostałych umiejętności. Dzięki swojej uniwersalności ułatwiają funkcjonowanie w warunkach niepewności, w czasach, w których dynamiczne zmiany technologiczne skutkują szybkimi zmianami standardów kwalifikacji i kompetencji zawodowych.
Wśród umiejętności przekrojowych wyróżniamy:
- cyfrowe
- osobiste, społeczne i w zakresie uczenia się
- obywatelskie
- w zakresie przedsiębiorczości
- w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej
- w zakresie myślenia krytycznego i kompleksowego rozwiązywania problemów
- w zakresie pracy zespołowej
- zdolność adaptacji do nowych warunków
- przywódcze
- związane z wielokulturowością
- związane z kreatywnością i innowacyjnością
